รามาธิบดีกับความสำเร็จของทีมศัลยแพทย์และทีมสหสาขาวิชาชีพในการผ่าตัดปลูกถ่ายไตโดยใช้ หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด (Robotic Assisted Kidney Transplantation)

ศูนย์ปลูกถ่ายอวัยวะ ภายใต้กลุ่มศูนย์เพื่อความเป็นเลิศ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล แถลงข่าวความสำเร็จของทีมศัลยแพทย์และทีมสหสาขาวิชาชีพในการผ่าตัดปลูกถ่ายไตโดยใช้ หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด (Robotic Assisted Kidney Transplantation) 3 รายแรกของประเทศไทยและเป็นครั้งแรกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ร่วมกับทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจาก Rangueil University Hospital ประเทศฝรั่งเศส เมื่อวันที่ 4-6 มีนาคม 2567 ณ ห้องผ่าตัดอาคารสิริกิติ์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ผลสำเร็จนี้ได้รับการสนับสนุนจากความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยมหิดลและกรมความร่วมมือระหว่างประเทศ

ศาสตราจารย์นายแพทย์อาทิตย์อังกานนท์ คณบดีคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดีได้กล่าวถึง ความสำเร็จของการปลูกถ่ายไตด้วยหุ่นยนต์ผ่าตัดว่า เป็นความก้าวหน้าของวงการแพทย์ด้านศัลยกรรมด้วยหุ่นยนต์ ทำให้การปลูกถ่ายไตประสบความส าเร็จ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี เล็งเห็นความสำคัญของการพัฒนางานด้านนี้ จึงจัดสรรงบประมาณซื้อหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด da Vinci Xi มาใช้ในการผ่าตัดต่างๆเช่น การผ่าตัด ปลูกถ่ายไต ผ่าตัดมะเร็งไต มะเร็งต่อมลูกหมาก และอวัยวะในช่องท้อง เป็นต้น โดยเป็นผู้บุกเบิกงานด้านปลูกถ่ายอวัยวะด้วยหุ่นยนต์ในประเทศไทยและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

รองศาสตราจารย์นายแพทย์สุรศักดิ์ กันตชูเวสศิริ หัวหน้าศูนย์ปลูกถ่ายอวัยวะ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดีกล่าวว่า เราเป็นศูนย์ปลูกถ่ายไตที่ให้บริการปลูกถ่ายไตมากที่สุดในประเทศโดยทำการปลูก ถ่ายไตสำเร็จมาแล้วกว่า 3,000 ราย และมีผู้ป่วยมารอรับการปลูกถ่ายไตมากที่สุด ปัจจุบันทำการปลูกถ่ายไตใน คนไข้ทุกสิทธิทั้งบัตรทอง ประกันสังคมและสิทธิข้าราชการโดยเท่าเทียมกัน ทั้งยังเป็นสถาบันพี่เลี้ยงและฝึกอบรม ดูงานด้านการปลูกถ่ายไตให้กับโรงพยาบาลในกระทรวงสาธารณสุข และ สถาบันต่าง ๆ ทั่วประเทศ มีการพัฒนาการผ่าตัดปลูกถ่ายไตในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ปลูกถ่าย 2 ไตในคนไข้คนเดียว การผ่าตัดปลูกถ่ายไต ข้ามหมู่เลือด การปลูกถ่ายตับอ่อนพร้อมไต และเป็นศูนย์ฝึกอบรมการปลูกถ่ายไตและตับอ่อนให้แก่ประเทศใน แถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ของมหาวิทยาลัยมหิดล

ศาสตราจารย์นายแพทย์กิตติณัฐ กิจวิกัย ศัลยแพทย์ระบบทางเดินปัสสาวะ กล่าวต่อไปว่า การปลูกถ่ายไตแบบเปิดแผลกว้าง เป็นวิธีปกติที่ใช้กันมานานกว่า 70 ปี นับตั้งแต่เริ่มมีการปลูกถ่ายไตครั้งแรกของโลก สำหรับการนำหุ่นยนต์มาใช้ช่วยการผ่าตัดปลูกถ่ายไตเริ่มครั้งแรกที่ประเทศฝรั่งเศส เมื่อปี พ.ศ. 2544 โดยในปัจจุบันการปลูกถ่ายไตการปลูกถ่ายไตด้วยหุ่นยนต์ทั่วโลก มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นอย่างรวดเร็วในสหรัฐอเมริกาและยุโรปรวมถึงประเทศเกาหลีใต้ แต่ยังไม่เคยมีการผ่าตัดวิธีนี้ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาก่อน นวัตกรรมการผ่าตัดปลูกถ่ายไตโดยใช้หุ่นยนต์ผ่านกล้อง ช่วยทำให้การผ่าตัดมีความแม่นยำทั้งในคนปกติและคนอ้วนโดยเฉพาะการผ่าตัดในบริเวณช่องท้องที่ลึก รวมทั้ง แผลผ่าตัดมีขนาดเล็กทำให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว การผ่าตัดวิธีนี้ช่วยลดความเจ็บปวด ลดการเสียโลหิต และลดโอกาสการเกิดน้ำเหลืองขังเมื่อเทียบกับการผ่าตัดแบบเปิด และมีภาวะแทรกซ้อนจากแผลน้อยกว่า

รองศาสตราจารย์นายแพทย์ณัฐพล อาภรณ์สุจริตกุล ศัลยแพทย์หลอดเลือดและปลูกถ่ายอวัยวะ กล่าวว่า การใช้หุ่นยนต์ช่วยปลูกถ่ายไตสามารถลดความจำเป็นของการใช้หลอดเลือดที่ยาวจากไตของผู้บริจาค ทำให้มีความปลอดภัยของผู้บริจาคไตเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากการใช้หุ่นยนต์ช่วยทำให้ศัลยแพทย์สามารถเย็บต่อหลอดเลือดในบริเวณลึกได้ดีขึ้น อย่างไรก็ดี ศัลยแพทย์ต้องมีความชำนาญในการใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด ทีมคณะแพทย์โรงพยาบาลรามาธิบดีจึงได้ทำการผ่าตัดร่วมกับทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจาก Rangueil University Hospital ประเทศฝรั่งเศส สำหรับผลลัพธ์การ ปลูกถ่ายไตด้วยหุ่นยนต์ของโรงพยาบาลรามาธิบดีพบว่า ผู้ป่วยทั้ง 3 ราย มีวันเฉลี่ยนอนโรงพยาบาลประมาณ 9 วัน โดยไตทำงานได้ดี มีค่าซีรั่มครีเอตินินเท่ากับคนปกติ

รองศาสตราจารย์นายแพทย์สุรศักดิ์ กันตชูเวสศิริ หัวหน้าศูนย์ปลูกถ่ายอวัยวะ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดีกล่าวสรุปว่า สำหรับในอนาคตการนำหุ่นยนต์มาช่วยในการผ่าตัดปลูกถ่ายไตในประเทศไทย จะมีบทบาทมากขึ้น ถึงแม้ค่าชุดเครื่องมือยังคงมีราตาสูง ทางมูลนิธิรามาธิบดีจึงได้ตัดสินใจให้ทุนสนับสนุนค่าใช้จ่ายการใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดปลูกถ่ายไตแก่ผู้ป่วย ความสำเร็จของการปลูกถ่ายไตด้วยหุ่นยนต์ผ่าตัดที่โรงพยาบาลรามาธิบดี นับเป็นก้าวย่างสำคัญของการปลูกถ่ายอวัยวะโดยหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดในประเทศไทยและเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต้